Onderzoek: verbod op mentholsigaretten werkt, een kwart van de rokers stopt

Mentholsigaretten zijn sinds mei 2020 verboden in de gehele EU. Wetenschappers achter het langlopende International Tobacco Control-onderzoek hebben nu de eerste effecten van het verbod onderzocht. Hebben mentholrokers hun verslaving geheel afgezworen of zijn ze overgestapt naar gewone sigaretten?

De conclusie is dinsdag te lezen in het medische tijdschrift Tobacco Control en luidt: ja, mentholrokers stopten substantieel vaker (bijna 26 procent) dan niet-mentholrokers (14 procent).

Bij het aantal ondernomen stoppogingen is het verschil nog opvallender: twee derde van de mentholrokers poogde sinds het verbod te stoppen versus circa de helft van de gewone rokers. Tegelijk geeft een derde van de mentholrokers aan ondanks het Europese verbod nog steeds mentholsigaretten of shag te roken.

Geen wondermiddel

Voor de internationale studie zijn ruim 1300 Nederlandse rokers boven de achttien jaar bevraagd, zowel vóór het verbod als daarna. Marc Willemsen, hoogleraar tabaksontmoedigingsbeleid aan de Universiteit Maastricht en coauteur van het onderzoek, is content met de uitkomsten. “Het verbod sorteert gedragseffecten in de vorm van minder rokers en meer stoppogingen. Dat is wat de Europese Commissie beoogde.”

Het nieuwe onderzoek, waaraan onder meer het Longfonds, KWF en de Hartstichting meebetaalden, biedt landen die ook een mentholban overwegen een steuntje in de rug, stelt de expert. Tegelijk is het mentholverbod geen wondermiddel: een derde van de mentholrokers bleef dus roken.

Willemsen heeft wel een verklaring. De onderzoeker legt uit dat eerst andere smaakjes in de ban werden gedaan en per mei 2020 vervolgens menthol. “De tabaksindustrie heeft daardoor veel tijd gehad om op het verbod te anticiperen. Er zijn allerlei accessoires geïntroduceerd, waarmee rokers mentholsmaak aan sigaretten kunnen toevoegen. Een behoorlijk aantal rokers doet dat ook.” Willemsen en zijn collega's pleiten er daarom voor ook deze accessoires te verbieden.

E-sigaretten

De onderzoekers zien lessen voor het aanstaande smaakjesverbod voor e-sigaretten (naar verwachting per 1 januari 2023). “De industrie zal altijd loopholes proberen te vinden om zo'n ban te omzeilen. De politiek moet daar goed op letten.” Willemsen doelt op het verbod op smaakjes voor e-sigaretten in de VS. “Doordat dit verbod onvoldoende helder in de wet was omschreven, vielen wegwerp e-sigaretten er niet onder. Daar ontstond vervolgens een ware run op, met alle negatieve gevolgen van dien.” Ook in Nederland zijn deze e-sigaretten momenteel populair op en rond middelbare scholen.