Dossiers voor de grenseffectenrapportage 2020

1) De gevolgen van de Corona crisis op het leven in de grensregio’s en de effecten van de grensoverschrijdende afstemming, of niet-afstemming, van crisis bestrijding (TEIN onderzoek*)

Het onderzoek focust op de vraag welke effecten de nationale aanpak van de crisis bestrijding en de grensoverschrijdende afstemming voor de grensregio heeft gehad. In hoeverre hebben de focus op nationale cijfers, nationale capaciteiten in de zorg en nationale maatregelen de situatie beïnvloed? Hoe intensief was de grensoverschrijdende afstemming en welke gevolgen had deze voor de ontwikkeling en bestrijding van de crisis?

*Voor de eerste keer zal ITEM de mogelijke grenseffecten van dit EU-initiatief samen met partners uit het Transfrontier Euro-Institut Network (TEIN) onderzoeken voor vier verschillende grensoverschrijdende regio’s in Europa. Naast het in kaart brengen van de gevolgen voor grensgangers, bedrijven en de maatschappij, biedt dit dossier een unieke gelegenheid om de methode van de ITEM Grenseffectentoets ook in anderen delen van Europa te testen en samen met de TEIN-partners verder te ontwikkelen.

2) Decentralisatie in de zorg: een Nederlandse casus
In Nederland is sinds 2015 de jeugdzorg in handen gekomen van gemeentes waardoor jeugdzorg niet meer onder het EU stelsel valt dat sociale zekerheid coördineert. Hierdoor kan bijvoorbeeld een Nederlands gezin dat in Duitsland woont maar in Nederland werkt, naar school gaat en de huisarts bezoekt in de knel raken als er behoefte is aan jeugdzorg.

3) Grensoverschrijdende arbeidsbemiddeling en scholingsbudgetten
Om tekorten op de arbeidsmarkt op te vangen, kan het nodig zijn om in een ander land te gaan werken. Hetzelfde geldt in de toekomst als er door de corona crisis mensen werkloos zijn. Doelgerichte scholingen kunnen daarbij in belangrijke mate faciliteren. Echter is het actueel lastig om trainingen voor een nieuwe baan vanuit een grensoverschrijdende situatie te financieren omdat onduidelijk is welk land en welke werkgelegenheidsinstantie hiervoor verantwoordelijk is.

4) Duits basispensioen (“Grundrente”)
Er komt nieuwe wetgeving aan in Duitsland waarbij iedere inwoner recht heeft op een basispensioen. Deze maatregel is bedoeld om de armoede onder ouderen tegen te gaan. Het is nog onduidelijk wat dit in detail betekent voor grenswerkers die in Duitsland werken.

5) Een duurzame leefomgeving in Nederland vanuit Euregionaal perspectief
In Nederland is er een Nationale Omgevingsvisie ontwikkeld die voor een duurzame leefomgeving moet gaan zorgen. In hoeverre draagt deze strategie bij aan duurzame ontwikkeling in de Euregio’s rondom Nederland? En in hoeverre worden de betreffende burgers bij dit proces betrokken?

7) Einde van Duitse opwekking van elektriciteit op basis van kolen (“Kohleausstieg”)
In Duitsland treedt binnenkort een wet in werking die de opwekking van elektriciteit op basis van kolen moet beëindigen. Dit kan grote gevolgen hebben voor de economie rondom de deelstaat Noordrijn-Westfalen, waar de economie nu nog erg afhankelijk is van kolenproductie voor de opwekking van elektriciteit. Het is de bedoeling om de potentiële gevolgen van geplande structurele investeringen in het Rijnland ("Rheinisches Revier"), d.w.z. het Rijnlandse gebied van (voormalige) kolenvelden, voor de grensregio als zodanig te beoordelen.

Deze dossiers zijn nog onder voorbehoud, afhankelijk van de ontwikkelingen van de actualiteit.

Expertisecentrum ITEM (Institute for Transnational and Euregional cross border cooperation and Mobility ) is de spil van onderzoek, advisering, kennisuitwisseling en trainingsactiviteiten omtrent grensoverschrijdende mobiliteit en samenwerking.